Recensies
Duizend Kilometer, Yolanda Sjoukes (Dagblad De Stem), 1 Oktober 2005 |
Boek over project voor West-Brabantse probleemjongeren
'Mijn leven was een puinhoop'
Door Yolanda Sjoukes
Zaterdag 1 oktober 2005 - In Nederland zijn ze door wangedrag ongrijpbaar. Ruim duizend kilometer van huis proberen jongeren hun leven te beteren op de Zuid-Franse boerderij van de West-Brabantse jeugdzorginstelling De Zuidwester. De bekroonde Brabantse jeugdboekenschrijfster Elle van den Bogaart bracht er 5 dagen door. Het verblijf diende als inspiratie voor haar nieuwste boek Duizend Kilometer, dat aanstaande vrijdag verschijnt.
De 19-jarige Jan* uit Roosendaal bracht negen maanden door op de Franse boerderij, die Al Gardo heet. Jan is een van de jongeren die als inspiratie diende voor Elles boek. „Oh wat leuk, heeft ze ons hangbuikzwijn Boris er in opgenomen? Ik ben echt heel benieuwd naar het boek.“
Voordat Jan naar Al Gardo ging, was zijn leven een puinhoop. „Ik gebruikte drugs. Op een gegeven moment hoorde ik stemmen.“ Meer dan duizend kilometer van huis reisde hij, om zijn leven puinhoopvrij te maken.
Waarom zo ver? „Ik wilde van mijn oude leven af maar dat was hier heel erg moeilijk. Je hebt steeds weer die foute vrienden die bellen.“
Op Al Gardo was hij op zichzelf teruggeworpen. „Het is er hard werken. In het begin was ik er echt ondersteboven van. Daarna ging het steeds beter. Na negen maanden vonden Ronald en Trees dat ik er klaar voor was. Dat vond ik zelf ook wel.“
Zes maanden is hij nu weer thuis. „Ik volg een opleiding. Het gaat goed. Soms verlang ik nog wel eens naar Al Gardo. Het leven was er simpel: hard werken, af en toe praten, verder niets. Nu moet ik veel doen, een stage regelen, mijn opleiding...“
Jan kan niet wachten tot het boek van Elle van den Boogaart verschijnt. „Ik ga het zeker lezen.“ Trees Claassen, begeleider op de boerderij in Zuid-Frankrijk, komt speciaal voor de boekpresentatie naar Eindhoven. „Dan neem ik er meteen 25 mee. Ik heb de drukproef gelezen en het leest als een trein. De details kloppen natuurlijk niet allemaal maar dat was ook niet de bedoeling. Het is fictie. Maar het geeft goed weer wat hier leeft.“
Trees gaat zeker bijpraten met Jan die vrijdag. „En met andere jongeren. In de maanden dat ze bij ons zijn bouw je een hele hechte band op. Jan belt ons nog weleens.“
De jongeren op Al Gardo, die komen via De Zuidwester en via de Eindhovense instantie De Combinatie, zijn geen jongeren met een al te gelukkig leven. Het loopt ook niet allemaal goed af met ze. Die feiten lijken op het lijf geschreven van Elle van den Boogaart die over het zeldzame talent beschikt om moeilijke puberproblemen te vertalen in jongerenboeken die lezen als een trein. Ze kreeg dit jaar de debutantenprijs van de jonge jury voor haar eerste boek De Gele Scooter.
Hoe slaagt ze erin om ellende zo op te schrijven dat iedereen er graag over leest? Van den Boogaart: „Mijn boeken gaan over nogal heftige dingen ja. Een meisje dat seksueel misbruikt is, of een jongen wiens moeder zelfmoord heeft gepleegd. Wat ik doe als ik schrijf, is werken met beelden. Toen ik bijvoorbeeld 12 was fietste ik in het donker van pianoles terug en was ik bang dat iemand uit de bosjes zou springen. Ik voel nog die spanning als ik daaraan terugdenk. Ik denk ook heel veel in beelden. In mijn eerste boek, springt dus echt iemand uit de bosjes. Ik verplaats me in de hoofdpersoon.“
Spanning is ook het element dat ze steeds heel bewust in haar boeken verwerkt. Elk hoofdstuk bevat wel ingrediënten, inclusief die intrigerende laatste zin, waardoor je snel verder wilt lezen. „Dat doe ik heel bewust.“
Van den Boogaart haalt haar onderwerpen uit het echte leven. Een kennis die zelfmoord pleegde (tweede boek ‘Krassen’) of de angst voor de ‘bosjesman’ uit haar eerste boek.
‘Duizend Kilometer’ is het eerste boek waarvoor de schrijfster een meer journalistieke aanpak heeft gekozen. „Ik ben daar een kleine week geweest om inspiratie op te doen. Het was heel indrukwekkend.“
Overigens zijn de vier jongeren in haar nieuwe boek niet precies evenbeelden van de jongeren op Al Gardo. „Het blijft fictie, ik heb bewust andere jongeren verzonnen maar wel elementen van hen erin verwerkt.“
Hoe komt een psychologisch medewerker van het Maxima Medisch Centrum in Veldhoven ertoe om te gaan schrijven?
„Ik schreef eens iets voor mijn zoon. Hij leverde dat op school in, het kwam meteen in de schoolkrant. Toen ging ik op een cursus kinderboekenschrijven. De cursusleider heeft toen tegen mijn uitgeverij gezegd dat ze mij moesten contracteren. Zo is het begonnen.“
Van den Boogaart heeft zelf vier kinderen in de leeftijd van 11 tot 18 jaar. „Ik denk wel dat ik me daardoor nog beter in kan leven.“ Wat die van haar werk vinden? „Ze zeggen wel eens: schrijf ook eens een gezellig boek met een happy end, haha.“
Duizend Kilometer wordt vrijdag gepresenteerd. Elle is alweer bezig met research voor een nieuw boek. „Dat gaat over jongensprostitutie.“
Inspiratie daarvoor deed ze op om de hoek van haar huis: „Hier vlakbij is het Anne Frankplantsoen.“ Oud-PSV-directeur Fons Spooren werd in julli van dit jaar in hoger beroep nog veroordeeld tot 15 maanden cel (5 voorwaardelijk) wegens ontucht met minderjarige jongens in dat plantsoen. ,Ik zie die jongens hier wel eens lopen en heb me altijd afgevraagd wat er door hen heen gaat.“
Het boek Duizend Kilometer werd vrijdag 7 oktober 2005 gepresenteerd in kinderboekenwinkel De Boekenberg op de Kleine Berg in Eindhoven vanaf 16.00 uur (ISBN-nummer 9026916752).
Meer informatie: http://www.algardo.nl./
*) Naam en woonplaats van de Brabantse Jan zijn op zijn verzoek gefingeerd.